Ölüm kavramı soyut bir kavram olduğu için 11 yaşından küçük çocuklar ölümü anlamlandıramaz. Ölüm durumlarında çocuklara bilgi verirken dikkat etmemiz gereken noktalar var!
Çocuğunuz size merak edip ölüm hakkında sorular sormaya başladığında ilk önce ölen bir canlının (sinek, kelebek, kuş vb) geri gelmeyeceğini anlatmakla başlayabilirsiniz. Tabi bunu onun anlayacağı bir dilde ve sakin bir ortamda konuşmalısınız.
Sevdiği bir kişiyi kaybeden çocuklar için yapılan açıklama da çok önemlidir.
Hasta olduğu için öldü demek doğru değildir çünkü her hasta olan kişinin ölebileceğini düşünebilirler.
"Yaşlı olduğu için öldü "demek de doğru değildir çünkü her yaşlının ölebileceğini düşünebilirler.
Çocuklar söylediğimiz her cümleyi genelleme yaparak düşündüğü için bu bilgiler çocuğun kaygısını arttırabilir.
Ölen kişi için "uykuya daldı, mışıl mışıl uyuyor vb" cümleler kurmak çok çok yanlış. Çocuk bu sefer uyuyamaz ve ortaya uyku bozukluğu çıkar, uyuduğu zaman ölebileceğini düşünebilir. Kabus görebilir.
Çevremde de çok fazla duyduğum bir cümleye değinecek olursam, " o melek oldu gökyüzünden bizi izliyor" demek de doğru değil çünkü çocuk ölen kişinin artık bizimle olmayacağını geri gelmeyeceğini bilmeli. Böyle söyleyerek çocuğumuza yalan söylemiş oluruz. Ne olursa olsun çocuğumuza yalan söylememeliyiz.
PEKİ NE YAPMALIYIZ?
- Ölen kişi için "öldü" kavramı kullanılabilir ama yeterli olmaz soruların devamı gelebilir. "O artık bizimle olmayacak, yürüyemeyecek, konuşamayacak vb." açıklamalar yapabilirsiniz. Ama unutmamalısınız ki bu tür açıklamalar yapılırken, çocuğun kendini rahat hissedebileceği, sakin bir ortamda bulunmalısınız.
- 10 yaşından sonra artık ölümün soyut bir şey olduğunu anlarlar. 10 yaşından sonra sevdiği birini kaybetmişse cenaze törenine katılabilirler.
Zeynep Ülker
Çocuk Gelişimci ve Eğitimcisi
