Vücudun tüm hücreleri dış etkenlerden etkileniyor. Bazı hücreler daha dayanıklıyken bazıları çok daha hassastır. Dış etkenlerden en çabuk etkilenen ve aynı zamanda çok hızlı çoğalan hücreler, kadınlarda yumurtalıklar, erkeklerde ise spermlerdir.
Sperm kalitesini bozan dış etkenleri sıralayacak olursak:
Hava Kirliliği
Egzoz gazları ve fabrika bacalarından çıkan zehirli gazlar hava kirliliğini artırıyor. Nefesle birlikte pek çok zararlı atık da insan vücuduna giriyor. Bu durum sperm kalitesini hem bozuyor hem de sayı olarak da azalmasına neden oluyor.
Deniz Kirliliği
Deniz suyuna karışan kimyasallar, kurşun, kadmiyum, civa gibi ağır metaller özellikle sığ sularda yaşayan ya da daha az hareket eden deniz canlılarının vücudunda birikime neden olur. Deniz kirliliğinin yaşandığı yerlerde, bu tipteki deniz canlılarını yiyen kişiler de bu ağır metalleri vücutlarına almış olurlar. Fabrikaların yoğun olduğu yerlerde de bu tip atıklar fazla olabilmektedir. Kişilerin midye, istiridye ve sığ sularda yüzen balıkları yememeleri gerekiyor.
Hormon İçeren Suni Yemler
Bu yemler hayvanların daha kaslı bir yapıya sahip olmasını sağlamaktadır. Et miktarını artıran bu suni yemler hayvan yetiştiricileri tarafından sıklıkla tercih edilmektedir. Bu hormonlar da insan vücudunda östrojene dönüşmektedir. Erkeklerde östrojen hormonunun artması da sperm sayısı ve kalitesini düşürür. Kırmızı et ve kümes hayvanlarının yanı sıra hormon içeren soya sütü, soya filizi gibi ürünlerle birlikte her türlü sebze ve meyvede de bu tehlike söz konusu olmaktadır.
Cinsel İlişki Sıklığı
Cinsel ilişki sıklığı da sperm kalitesini etkileyen faktörler arasında yer alıyor. Yalnız bu noktada dikkat edilmesi gereken ideal cinsel ilişki sıklığının doğru belirlenmesidir. Çok sık cinsel ilişkinin yanı sıra, az sayıda girilen cinsel ilişki de sperm sayısını düşürüyor. Sağlıklı sperm sayısı için ideal olan cinsel ilişki sıklığı gün aşırı ya da haftada 2-3 kez olarak tavsiye edilmaktedir.
Sıcak Faktörü
Testislerin sağlıklı sperm üretebilmeleri için vücut ısısından 1-2 derece daha soğuk olmaları gerekmektedir. Vücut ısısı 36 dereceyken testislerin olması gereken sıcaklığı 34 derecedir. Hamamlar, demir çelik tesisleri ve ekmek fırınları gibi sıcak yerlerde çalışanlarla çok sık saunaya giden kişilerde sperm kalitesi ve sayısı düşebilmektedir. Bunun yanında uzun süre ata binen, bisiklet kullanan, çok dar iç çamaşırı ya da pantolon giyen kişilerde de testis ısısı düşüyor. Bu durum da sperm kalitesini ve sayısını düşürmektedir.
İlaç Kullanımı
Kemoterapi ilaçları, ağır antibiyotikler ve epilepsi ilaçlarının uzun dönem kullanımları sperm kalitesini ve sayısını olumsuz etkilemektedir.
Sigara, Alkol ve Uyuşturucu Madde Kullanımı
Sigarada bulunan toksik maddelerin yanı sıra nikotinin damar büzücü etkisi, alkol ve uyuşturucu madde kullanımı da sperm kalitesini etkilemektedir.
Obezite
Aşırı kilolu insanların hormon seviyeleri normal kişilere göre farklılık göstermektedir. Yaşam tarzları ve yanlış beslenme alışkanlıkları da sperm kalitelerinin düşmesine neden olabiliyor.
