Soru: 4.5 yaşındaki oğlum son zamanlarda çok saldırgan olmaya başladı. Kreşteki arkadaşlarına vuruyor, onları tekmeliyor, bizi de tırmalıyor. Bu davranışlarının önünde geçebilmek için ne yapabiliriz?
Çözüm önerisi: Çocukların birçoğu büyürken saldırgan davranışlarının arttığı bir dönemden geçebilirler. İki ila beş yaş arasındaki çocukların vurma, tekmeleme gibi davranışlar sergilemesi bulundukları yaş döneminin basit bir refleksidir; ancak ebeveyn müdahalesi gereklidir. Çok sakin çocuklarda bile bu dönemde saldırgan davranışlar gözlenebilir. Bu süreçte önemli olan çocuklara güdülerini kontrol edebilmeyi öğretmektir.
- Çocuğunuz bir başkasına vuruyorsa bu davranışını hemen durdurun. Onu elinden tutarak yanınıza çekin ve biraz sakinleşmesini bekleyin.
- Ne olup bittiğini anlamaya çalışın ve sakin olmaya gayret edin. Kimi zaman kızgın çıkışların aksine susmak olayı daha kolay çözebilir.
- Yere eğilin ve çocuğunuzun göz hizasına gelin. Gözlerine direkt olarak bakın ve yalın bir cümleyle yaptığının yanlış olduğunu söyleyin.
- Çocuğunuzun saldırgan davranışına vesile olan olayı anladığınızı ama bu tepkisinin yanlış olduğunu anlatın. Örneğin; “Ahmet, Yiğit oyuncağını kırdığın için üzgün ve kızgın olduğunu anlıyorum; ama tekme ve yumruk atmak yasaktır!” gibi net bir cümle yeterli olacaktır.
- Ne kadar az konuşursanız, çocuğunuz o kadar kolay sakinleşir ve sizinle işbirliği yapar. “Vurmak kötü bir seçimdi. Bu konuyu seninle daha sonra konuşalım” gibi yalın bir cümle kurabilirsiniz.
- “Neyin var senin? Niçin bu kadar sinirlisin?” gibi sorulardan kaçının. Bu sorular çocuğunuzu yalnızca öfkelendirecektir. Bunun yerine onun duygularınızı anladığınızı belirten cümleler kurun. Örneğin; “Ahmet dışarıda oyun oynamak istediğini biliyorum, tatil gününde yağmur yağması ne büyük talihsizlik” gibi onun düşüncelerine ayna tutun.
- Çocuğunuza duygularını kelimelerle ifade etmesine yardımcı olun. Çocuklar çoğu zaman mutsuzluk ve öfke duygularını birbirine karıştırırlar. Üzerinde yüz ifadeleri olan basit resimlerle duygu isimlendirme çalışması yapabilirsiniz.
- Düzenlediğiniz aile toplantılarında ve çocuğunuzla yaptığınız birebir konuşmalarda saldırgan davranışlarının yanlış olduğunu ona anlatın ve öfkelendiği zaman şiddet kullanmak yerine başka neler yapabileceği konusunda alternatif fikirler üretin. Örneğin; “Ahmet seninle vurmak veya tekmelemenin olayları düzeltmeye yardımcı olmadığını konuşmuştuk. Acaba Superman kötü adama hiç vurmadan onu nasıl durdurabilirdi? Hangi sözcükleri kullanırdı sence?” gibi bir konuşma uygun olabilir.
Özetle; çocukların öfkelenmesini engelleyemeyiz. Ancak onlara duygularını kimseyi incitmeden ifade etmesini öğretebiliriz.
Kaynak:Reichlin,G., Winkler, C., Sorumluluk Sahibi ve Saygılı Çocuklar Yetiştirmek, 2013, Yakamoz Yayınları.
