Çocuğun bakımında kreş veya bakıcı yerine tercih edilen anneanne-babaanne-dede desteği oldukça çoğu zaman iç rahatlatıcı bir seçenek. Gün içinde çocuğundan ayrı kalan anne-baba içi rahat bir şekilde çocuğunu emanet edebiliyor, büyük ebeveynlerin sabır ve hayat tecrübesi fazla olduğu için çocuklarla daha iyi iletişim kurabiliyor ve en önemlisi esas ihtiyaç olan sevgi ve ilgiyi kalpten verebiliyorlar. Fakat çocuğun bakımında büyük ebeveyn desteğini tercih etmenin getirdiği, özellikle bakış açısı farkları sebebi ile yaşanan çatışma ve problemler zaman geçtikçe artmaya devam ediyor.
Bir çocuğa anne-babasının verdiği bakım ile büyük ebeveynlerin verdiği bakım arasında farklar olması çok normal. Bu farklar yaş, tecrübe, eğitim ve kültür düzeyi aynı olmadığı için yaşanıyor. Eşler arasında bile çocuk yetiştirme tarzı ve bakış açısı farklılıkları olabiliyorken; büyük ebeveynler ile çatışma yaşanmaması çok büyük uyum ve dikkatli düzenlenmiş ilişkiler ile sağlanabiliyor.
Büyük ebeveynler çocuğun bakımına destek olmaya başladıklarında pek çok ebeveyn zorluklar yaşıyor, biliyoruz; çünkü çoğunlukla büyük ebeveynler kendi çocuklarının bakımında uyguladıkları kararlı disiplin anlayışından uzaklaşarak, torunlarına sınır koyamıyor ve tüm isteklerini karşılamaya çalışıyorlar. Torunları hep mutlu olsun istiyorlar ve bunun en kolay yolu olan aşırı hoşgörünün dozunu ayarlayamayabiliyorlar. İster kendi çocuklarını yetiştirdikleri zamana özlem diyelim, ister emanet edildiği için hissedilen sorumluluk ile hep mutlu etmeye çalışmak diyelim. Sonuç büyük ebeveynlerden alınan aşırı hoşgörü ya da aslında tavizler yüzünden yaşanan tutarsızlık ve çocuğun haliyle işine yarayan stratejiyi öğrenmesi oluyor.
Otorite karmaşası en çok çocuğa zarar verir, unutmayalım. Çocuğun iyiyi-kötüyü, doğruyu-yanlışı ayırt edebilmesi, çevresi ile uyumlu yaşayabilmesi için, hayat yolunda önemli kararlarını kendi verebilecek olgunluğa gelene kadar belli konularda sınırlara ihtiyacı vardır. Bu sınırlar ebeveynlerin doğruları ile şekillenir; işin içine büyük ebeveynlerin doğruları karışınca çoğunlukla ‘doğrusuz’ çocuklar yetişir. Bu sistemi düzgün yönetebilmek için şu ipuçlarına dikkat edebilirsiniz;
- Önce kendi eşinizle çocuğunuzun bakımındaki önemli noktalarda hemfikir olmaya çalışın.
- Çocuğunuzun bakımı için büyük ebeveynlerin desteğinin çok anlamlı ve güven verici olduğunu ifade etmeyi ihmal etmeyin. Bunu yapmak zorunda değiller, unutmayın.
- Çocuğunuzun hem fiziksel hem de ruhsal anlamda sağlıklı bireyler olarak yetişmesinde dikkat ettiğiniz noktaların önemini onlara anlayacakları yollar ile ara ara anlatın. Onlar sizin kadar okumamış veya güncel bilgileri öğrenmemiş olabilir.
- Büyük ebeveynlerin çocuk yetiştirmedeki doğruları ile sizinkiler arasındaki farklılıklarda ortak noktaya yaklaşmaya çalışın.
- Ebeveynlerin otoritesi ile büyük ebeveynlerin otoritesi çatıştığında yaşanacak olumsuzlukların çocuğu ve sizi olduğu kadar onları da zorlayacağını anlatın.
- Yaşanan çatışmaları çocuğun önünde ortaya koymamaya çalışın.
- Bu çatışmaları “ben daha iyi anne-babayım” boyutunda güç çatışmalarına döndürmeyin.
- Eğer çok zorlanırsanız beyaz yalanlara mecburen başvurun; araya bir otoriteyi koymak çoğu zaman bu çatışmaların çözümünde çok faydalı olur. Belli kuralların doktorunuz tarafından önerildiğini, psikoloğunuzun çocuğunuz için belli bir düzene ihtiyacınız olduğunu söylediğini veya öğretmeninizin bazı destekleri istediğini söylemek işe yarayacaktır.
- Profesyonel bir bakıcı ile ya da kreşteki öğretmen ile konuşurken nasıl kibarca halletmeye çalışıyorsanız büyük ebeveynlere de aynı özen ve saygıyı göstermeyi ihmal etmeyin. “Sen şöyle yapıyorsun, çok yanlış” demek yerine “Bunun böyle yapılması daha iyi olabilir, sen ne dersin?” demeyi, suçlamak yerine önermeyi deneyin. Bu yapıdaki cümleler iş birliği için en işe yarar geri bildirim yaklaşımıdır unutmayın.
- En önemlisi ukala olmadan, kendinizi iyi ifade ederek ve tatlı dille; onlarla kurduğunuz bu iş birliği için teşekkür ve minnetlerinizi de aksatmamaya çalışın.
Şeyla İbrahimoğlu Delen
Uzman Psikolog
