Gelişim doğum öncesi dönemden başlar ve yaşamın sonuna kadar devam eder. Büyüme, olgunlaşma ve öğrenme ile ilerleme kaydedilerek değişmeye gelişim denmektedir. Çocuğun doğduğu andan itibaren temel ihtiyaçlarının karşılanması ile beraber kendiliğinden gelişen bir süreç olarak da adlandırılabilir. Bu süreçte çevresel ve kalıtımsal faktörler de ön plandadır.
Sağlıklı çocuklarda gelişme hep aynı sırayı izler fakat bu işlevlerin başarıldığı yaşlar arasında bireysel farklılıklar oluşabilir. Yine burada çevresel ve kalıtımsal faktörler karşımıza çıkar. Buna karşılık gelişme sürecinde çocuk bazı dönemlerde yeterli uyaranlarla karşılaşmazsa kendi yaş aralığından beklenen gelişim becerilerini kazanamayabilir. Bu tür eksiklikler de belirli bir dönemden sonra da bu becerileri kazandırmak oldukça güç olur ve burada çok sık duyduğumuz kritik dönem kavramı karşımıza çıkar. Bu sebeple değerlendirmenin düzenli aralıklarla yapılması ve saptanan farklı durumlarda yapılacak erken bir müdahale oldukça önem kazanmaktadır.
Erken çocukluk dönemi tüm yaşam dönemi boyunca bireyin gelişimine katkıda bulunacak en ideal zamandır. Yapılan araştırmalar; bir çok gelişim alanında yaşamın sekiz yılı içinde hayatımızın tamamı boyunca alacağımız yolun yarısını aldığımızı göstermektedir. Hayatımızı bu kadar önemli derecede etkileyecek bu dönemde yapılan değerlendirmeler, saptanan eksiklikler, uygulanan programlar oldukça önem arz etmektedir. Gelişimsel değerlendirme ve bu sürecin takibinin önemi burada karşımıza çıkmaktadır. Erken çocukluk dönemindeki gelişim hızı ve öğrenme kapasitesi göz önüne alındığında bu sürecin ne kadar değerli olduğunu görmekteyiz.
Çocukları değerlendirmedeki amacımız; mevcut durumunu öğrenmek, ilerlemeleri kaydetmek ve normal gelişim sürecinden farklı bir gelişim gösteriyorsa bunları saptayıp erken dönemde müdahalede bulunmaktır. Bu süreçte yapılacak erken bir müdahale, çocuğun hayatı boyunca sergiliyeceği bireysel kapasiteyi, kişiliğini ve sosyal yaşantısını oldukça etkileyecek ve hatta kalıcı bir etki bırakacaktır. Çocuğu değerlendirme sürecinde rol alacak en önemli meslek elemanı “Çocuk Gelişimci”lerdir. Uygun ölçme ve değerlendirme araçları ile değerlendirmeyi almak, çocuğun ihtiyacı doğrultusunda program belirlemek, yine ihtiyaçları doğrultusunda özel eğitim, fizyoterapi, dil ve konuşma terapisi, ergoterapi yönlendirmesini yapmak, aileyi de programa dahil ederek bu süreci en verimli hale getirecek kişiler Çocuk Gelişimcilerdir.
Rafia Çoban
Çocuk Gelişimci
